Set-təhlil
09
/12
Bu gün nə haqqında danışacağıq
"Magnum Cash&Carry" şirkətində Qlik proqramının köməyi ilə hesabatın hazırlanması üçün sərf olunan vaxta necə qənaət edildiyini öyrənəcəyik; həmçinin, Qlik Sense platformasının əsas xüsusiyyətlərindən biri olan set-analysis ilə tanış olacağıq!
UĞUR TARİXİ
Magnum Cash&Carry daxilində milyardlarla məlumatın analitikası
Qazaxıstanın ən böyük pərakəndə satış şəbəkəsi olan "Magnum Cash&Carry" Qlik Sense analitikasının köməyi ilə biznesə data-driven yanaşmasını tətbiq edir. Bu həll şirkətin 450 nəfərdən çox işçisi tərəfindənqərarların qəbul etməsi üçün operativ məlumatları təmin edir.

Son 10 il ərzində Magnum şirkəti artıq maliyyə analitikası məsələləri ilə bağlı QlikView platformasından istifadə etmişdir. Lakin şirkət inkişaf etdikcə, analitikanı biznes proseslərinə daxil etməklə onların səmərəliliyinin, həmçinin biznes qərarlarının keyfiyyətinin və sürətinin artırılmasının mümkün olduğu aydın oldu. Bunun üçün BI sisteminin tam yenidən qurulması tələb olundu və BI-özünə xidmət yanaşmasını həyata keçirmək üçün Qlik Sense platformasına keçid etmək üçün texnoloji platformanı yeniləmək qərarı verildi.
Saken Kudiyarov
BI-departamentinin rəhbəri, Magnum Cash&Carry
“
2020-ci ildə BI tətbiqlərinin Qlik Sense platformasına köçürülməsi layihəsi işə salındı. Magnum şirkətindəBI modernləşdirmə layihəsi – bir şirkətdəki bütün məlumatların toplanması, saxlanması və işlənməsi proseslərinin qlobal yenidən qurulmasıdır.
Komandanın qoyduğu əsas hədəflərdən bəziləri:
1
məlumatların əl ilə toplanması üsulunun aradan qaldırılması və məlumat ötürmə sürətinin və dəqiqliyinin artırılması
2
Qlik Sense tərəfində "vahidhəqiqət mərkəzi"nin yaradılması
3
ilkin mənbələrdən yeni məlumat toplama arxitekturasının (DWH) işlənib hazırlanması
4
işçilərin biznesin analitikası prosesinə bilil mərkəzinin yaradılması
Hal-hazırda layihə aktiv mərhələdədir: maliyyə, əməliyyat, kommersiya və HR Departamenti üçün tətbiqlər artıq yaradılıb, təchizatçı portalı hazırlanıb, tədarük zənciri analitikası tətbiqi yekunlaşdırılıb. Daha sonra, mövcud tətbiqlərin siyahısı genişlənəcək, o cümlədən İT bölməsi üçün hesabatlar da hazırlanacaq.
Qlik Sense 2,4 milyarddan çox sətır, o cümlədən bütün pərakəndə satış qəbzlərindəki məlumatları təhlil edir
Bu, əmtəə ehtiyatlarının defisitinin və ya profisitinin qarşısını almaqla promo-aksiyaları və əmtəə ehtiyatlarını effektiv şəkildə izləməyə kömək edir, bu da son ziyarətçilər üçün malların mövcudluğunu artırır.
Saken Kudiyarov
BI-departamentinin rəhbəri, Magnum Cash&Carry
“
Qlik Sense в Magnum aktiv istifadəçilərinin sayı artıq 450 nəfərdən yuxarıdır.
Əməliyyat bloku – 200 nəfər istifadəçi
Kommersiya bloku – 100 nəfər istifadəçi
Maliyyə bloku – 50 nəfər istifadəçi
HR bloku – 30 nəfər istifadəçi
Marketinq – 10 nəfər istifadəçi

Magnum şirkəti son illərdə Qlik Sense platformasının tətbiqinin nəticəsində yüz milyonlarla tenge həcmində vəsaitin qənaətini də qiymətləndirir.
Bundan əlavə, Magnum şirkətində istifadəçilərə biznes analitikası (datanomix Academy School daxil olmaqla) ilə işləməyin öyrənilməsinə və təşkilat daxilində data-driven mədəniyyətinin inkişaf etdirilməsinəçox böyük diqqət yetirilir.

Beləliklə, Qlik Sense təlim prosesinin məqsədi – istifadəçilərin idarə olunan self-service hunisiniyaratmaqdır: istifadəçidən tam data-analitikinə və analitik tətbiqləri hazırlayan developerə. Bundan əlavə, şirkət analitika üzrə biznes istifadəçilərini təhlil, məlumat, hesabat vermə üsullarına görə kateqoriyalara ayırır. Bundan sonra isə hər bir istifadəçi növünə görə uyğun məzmun və öyrənmə yolu verilir.
> 2,4 mlrd
Qlik Sense 2,4 milyarddan çox sətri, o cümlədən bütün pərakəndə satış qəbzlərindəki məlumatları təhlil edir
> 450
nəfər şirkət işçisi Qlik Sense platformasından istifadə edir
NƏZƏRİYYƏ
Set-təhlil və ya çoxluqların təhlili
Qlik Sense proqramında vizuallaşdırmaların qurulması prosesinin bir hissəsi seçimlərin yaradılması prosesindən ibarətdir. Seçimlər – İlkin çoxluğun alt çoxluqları, yəni cari məlumat mənbə cədvəlinin “kiçik bir hissəsidir”.

Çoxluq ifadələrində istifadəçi tərəfindən seçilən kəsikdən asılı olmayacaq, sizin məntiqinizə əsaslanan və qoyduğunuz qaydalara tabe olan fərdi məlumat seçimini işə salmaq imkanınız olacaq.
Çoxluqların təhlili nədir və nə üçün lazımdır
Filtrləmə və obyekt seçimi edərkən, biz, tətbiq səviyyəsində müəyyən seçimi formalaşdırırıq. Bu seçim bütün diaqram və hesablamalarda əks olunur – biz dəqiq bilirik ki, hal-hazırda göstərilən bütün cari məlumatlar müəyyən cari məlumat kəsiyinə relevantdır.

Lakin bəzən elə olur ki, biz hansısa obyekti yalnız öz tərəfimizdən müəyyən ediləcək seçimin üzərində qeyd etmək istəyirik. Daha sadə dildə desək, biz seçilmiş obyekt üçün unikal filtrlər seçmək istəyirik, hansı ki bütöv tətbiqin filtrlərindən asılı deyil. Bunun üçün Qlik Sense proqramında çoxluq ifadələrinin yaradılması və çoxluqların təhlilinin aparlması imkanı mövcuddur (set-təhlil, set analysis).

Çoxluqların təhlili — Məlumatların hesablama sahəsində filtr edilməsi və nəticəni həmin sahənin yaddaşında saxlamaq üsuludur.
Məsələn...
1
Biz, bütün Azərbaycan üzrə ticarət şəbəkəsinin güllərin satışı üzrə məlumatlarını layihəyə yükləyə və iki vizuallşmanı vərəqin üzərinə yerləşdirə bilərik:
  • Heç nə ilə məhdudlaşdırılmamış, bir bölgə kəsiyindəki bütün satışlar üzrə məlumatı əks etdirən cədvəl
  • Yalnız əsas mal qrupu, yəni güllər üzrə satışları əks etdirən cədvəl.
Vizuallaşdırmaya aid məlumatlar hər zaman vərəqin üzərində əks olunacaq və vərəqin üzərində yerləşdirəcəyiniz filtrlərə tabe olacaq
2
Əgər bir vərəqin üzərində:
  • Bütöv şəbəkə üzrə satışların yekunu
  • Dükandakı yalnız əsas mallar, yəni güllər üzrə satışların yekunu
Kimi iki qiyməti əks etdirməlisinizsə, bu zaman birinci məsələ asanlıqla yerinə yetiriləcək: bu, göstərici üzrə SUM (Dövriyyə) sadə yekunu olacaqdır.
3
1) Lakin ikinci məsələnin həlli üçün biz bu düsturdan istifadə edə bilmərik, çünki seçimimizi məhdudlaşdırmalı və yalnız bir məhsul kateqoriyası üzrə sətirləri cəmləməliyik. Burada çoxluqların təhlilindən istifadə etmək, məsələn, bu cür yazmaq olar: SUM( { $ < Kateqoriya = {'Əsas'} > } Dövriyyə)
Çoxluqların təhlili fuksiyasından istifadə etdiyimiz zaman seçdiyimiz obyekti digər obyektlər ilə assosiasiya etməmə imkanımız olur, defolt qaydada isə bütün obyektlər hər zaman biri-biriləri ilə assosiasiya edir.
Beləliklə, çoxluqların təhlillərinin əsas xüsusiyyətləri:
➜
cari tətbiq seçimindən fərqli olan seçimin yaradılması üçün istifadə olunur
➜
hər zaman dərəcə aqreqasiyası ilə birgə istifadə olunur (sum, count, max, min, ...)
➜
ifadələr redaktorda qeyd olunur və fiqurlu mötərizə ilə başlayır və bitir { }
Hansı hallarda set-təhlilinə müraciət etmək lazımdır?
  • Müxtəlif dövrlərin müqayisəsi zamanı, məsələn, cari ay və keçən ay
  • Kateqoriya üzrə payların hesablanması, cari seçimə bağlanmayaraq
  • Xüsusi ölçüyə qarşı aqreqasiya, müəyyən “səviyyədə”
  • Xüsusi kateqoriya üzrə filtrləmə
  • Seçilmiş qiymətlərin xaric edilməsi
Explaining Qlik set analysis in 60 seconds
Learn what a Set Analysis Expression looks like, how it is structured, what it does and where you can go to learn more!
Sintaksis, əsas operatorlar və mexanizmlər
Javid Nazarov Rustam
Product Owner, Smart Solutions Group
Sintaksis aşağıdakılardan ibarətdir...
İdentifikator
İdentifikator — hesablamanın aktiv seçimlə əlaqələndirilməsi qaydasıdır. İdentifikatorun bir neçə qiyməti mövcuddur:

  • $ - cari seçim. Cari filtrlərin təsir göstərdiyi seçimdən məlumatların götürülməsi zərurətini bildirir. Bu identifikator qiymətini yazmaq vacib deyil, ona görə ki bu, defolt rejimində olan məntiqdir.
  • 1 — filtrlərdən asılı olmayaraq, layihəyə yüklənən bütöv məlumat həcmidir. Bu identifikator hesablama zamanı tətbiqə aid bütün seçim və filtrləri nəzərə almamağın lazım olduğunu göstərir. Yalnız cari hesablamada göstərilən seçimlər nəzərə alınacaqdır. Əgər heç nə qeyd olunmayıbsa, bütöv məlumat cədvəli hesaba alınacaqdır. Məsələn, SUM ({1} Mədaxil) hər zaman ümumi mədaxil məbləğini bütöv cədvəl üzrə qaytaracaqdır.
  • TOTAL — vizuallaşdırmadakı ölçülər nəzərə alınmır. Yəni, Bölgə ölçüsünü qeyd edib səthi cədvəli yaradıb ölçüdə SUM (TOTAL Dövriyyə) göstərdiyimiz halda, cədvəlin hər bir sətrində cədvəldəki bütün bölgələr üzrə yekun dövriyyə əks etdiriləcəkdir. Başqa sözlə, TOTAL cədvəlin / diaqramın ölçülərini nəzərə almadan ifadəni hesablayır, baxmayaraq ki, seçimlər istənilən halda təsir göstərir.
Modifikator
Çoxluq modifikatorunda əsas seçimə aid dəyişikliklər qeyd olunur.

Modifikator bir və ya bir neçə sahə adından ibarətdir, harada ki filtr də qeyd olunmalıdır. Filtrlər həmin sahənin əsasında tərtib edilməlidir. Modifikatorlar < və >dən ibarətdir.

Məsələn: <İl={2017,2018},Şəhər={'Bakı'}>.
Seçimin qeyd edilməsi üsulları:
  1. Digər sahənin seçilmiş qiymətlərinə əsaslanan seçim (praktiki olaraq istifadə olunmur). Məsələn: <[Göndərmə şəhəri]=[Çatdırma şəhəri]>. Bu, kifayət qədər yüksək sərfiyyatlı əməliyyatdır, unikal qiymətlərin sayı çox olan zaman xeyli CPU resursu tələb edəcək, ona görə də bu əməliyyatdan uzaq durmaq lazımdır.
  2. Qiymət siyahısının seçimi. Məsələn: <Şəhər={'Bakı', 'Gəncə', 'Sumqayıt'}>. Burada fiqurlu mötərizələrin içinə hesablamalarda istifadə olunmalı olan çoxsaylı elementlər yerləşir. Qiymət çoxluğunun axtarışı məqsədi ilə, həmçinin “*” işarəsindən də istifadə etmək mümkündür. Məsələn: İl={'20*'} - “20*” maskalı bütün illəri müəyyən edəcək, yəni 2000, 2001, 2002 və s.
Sahədəki seçimi nəzərə almamaq üçün sahənin adını sadəcə seçim çoxluğu olmadan qeyd etmək mümkündür. Məsələn: <Tarix> və ya <Tarix=> Tarix filtrindəki seçimi nəzərə almayacaq (hansı ki, qrafik üzərində göstərici dinamikinin əks etdirilməsi üçün çox vaxt tələb olunur).
Çoxluq modifikatorları üçün birləşmə, istisna, keçirmə kimi çoxluq funksiyaları etibarlıdır.
Aqreqasiya
Aqreqasiya — diaqram üzərindəki hesablanmış sahənin aqreqasiya edilməsi üsuludur. Aqreqasiya funksiyaları ölçüdən asılı olmayan detallaşma ilə birgə və yaxud ölçünün ümumiyyətlə mövcud olmadığı halda hesablamaları aparmağa imkan verir.

Məsələn, filialların dövriyyələrinin cəmi üzrə orta qiyməti əks etdirən göstəricini çıxarmaq mümkündür:

AVG( AGGR ( SUM (Mədaxil), Filial) ) )
//filiallar üzrə dövriyyələrin cəminə əsasən orta qiymət

Bu zaman, orta qiymət üçün düstur aşağıdakı formada olur:
AVG( TOTAL ( AGGR ( SUM (Mədaxil), Ay) ) )
//aylar üzrə orta qiymət
"Qlik marafonu"nun iştirakçıları üçün set-analysis ifadələrinin yazılması üzrə qata.io tərəfindən çelenc
Александр Полоротов
со-основатель, Datanomix.pro
Analitikanın işlənib hazırlanmasında "təcrübəlilik", məsələləri həll etmək və ifadə yazmaq bacarığı vacibdir. "Datanomix.pro" marafonunun tərəfdaşı bu yaxınlarda set-analysis ifadələrinin yazılması üzrə xüsusi qata.io trenajorunu işə saldı. Burada aşağıda qeyd olunanları edə bilərsiniz:
· həllinizin avtomatik yoxlanılması ilə birgə çətinlik səviyyələrinə görə sıralanan real tapşırıqlara yaxın ifadələri yazmağı öyrənmək
· reytinq qazanmaq, qazanılan reytinqi LinkedIn platformasında paylaşmaq və dünyanın ən yaxşı ekspertləri ilə rəqabət aparmaq.

"Qlik marafonu"nun iştirakçıları üçün öz aralarında yarışmaq məqsədi ilə xüsusi reytinq yaradılıb və marafonun nəticələrinə görə ən yüksək reytinqli iştirakçıları mükafatlandıracağıq.
İştirak etmək üçün tələblər:
1. Linkedın üzərindən login vasitəsi ilə qata.io saytına daxil olun
2. Task list-ə daxil olun
3. Difficulty – Easy filtrini yerləşdirin
4. Məsələləri həll etməzdən əvvəl bölgəni qeyd edin – Azerbaijan:
Set Analysis üzrə uğurlu məşqlər!
PRAKTIKA
Praktiki məsələ
  • Artıq yüklənmiş olan məlumatlar əsasında işləməyə davam edirik (05-ci günün təcrübəsindən).

    Bu günkü praktiki məşğələdə göstəriciləri hesablamaq üçün Çoxluq təhlilindən istifadə edəcəyik. Son seçim ilinin və sonuncu ildən qabaqkı ilin payına düşən filmlərin sayı. Bu cür göstəricilər iki dövrü müqayisə etmək üçün tez-tez lazım olur.

    1. IMDB filmlərinə həsr olunmuş tətbiqdə yeni "Zolaqlı diaqram" (barchart) vizuallaşdırılmasını yaradın.
    2. Həmin diaqrama Genre ölçüsünü əlavə edin.
    3. Meyarı əlavə etmək üçün klik edin və meyarın ifadə redaktoruna daxil olun.
    4. Müxtəlif vurma hasili kodlarının sayını hesablayan meyarı göstərin (əvvəlki dərslərdən lazımi aqreqasiya funksiyasını bilməlisiniz), lakin redaktordan çıxmayın. Sonuncu ilə aid seçimi filtr edən çoxluq təhlili ifadəsini əlavə edək. Bu cür çoxluq təhlili ifadəsini {<Year={2017}>} əvvəlcə hazırlanan meyar ifadəsində qeyd edək. Yaradılan meyarı "2017" adlandırın.
    5. Analoji qaydada, 2016 adlı meyarı əlavə edin və burada çoxluqların təhlil ifadəsini qeyd edin. Aşağıdakı şəkildəkinə bənzər vizuallaşdırmaya sahib olmalısınız.
Çoxluqların təhlili ifadəsi aqreqasiya funksiyasının daxilində yazılır. Məsələn, BoxOffice sahəsindəki məbləğ üçün bü cür yaza bilərik: SUM ({<Year={2017}>} BoxOffice)
Faydalı linklər
Əgər daha ətraflı məlumat əldə etmək istəyirsinizsə, mövzuları öyrənmək və biliklərinizi artırmaq üçün aşağıdakı linklərə daxil olun
İki hissədən ibarət "set analysis" prinsipləri və nümunələri
Qlik proqramında set-analysis haqqında 7 və 14 dəqiqəlik 2 video-izah (təlim data-seti ilə).
Açıq
Qlik Sense platformasında set-analysis təlimi üçün simulyator
Pulsuz simulyator, müxtəlif çətinlik səviyyələri və iştirakçı reytinqi ilə tapşırıqlar.
Açıq
Marafonun çatına qoşulun
Marafon zamanı ünsiyyət saxlaya bilmək üçün Telegram-da xüsusi bir çat yaratdıq. Qrupaqoşulun, materiallara dair suallar verin, mütəxəssislərin fikirlərini və rəylərini oxuyun, həmkarlarınızla tanış olun, yeni biliklər əldə edin!
Çata qoşulmaq

2022